Web sayfalarındaki kodlama olanaklarının gelişmesi, artık eskiden yapmak için mutlaka bir program kullanmamız gereken bir çok işi sanal ortama taşıdı ve biz de çoğu şeyi hiç bir program kurmadan direk web üzerinden gerçekleştirebiliyoruz.

Bunlardan biri de çeviri işlemleri… Önceleri bir metini çevirmek için ihtiyaç duyduğumuz sözlükleri sadece basılı ortamda bulabiliyorduk. Anlamını bilmediğimiz bir kelimeyi bulmak için sayfaları karıştırmak bir zorunluluktu. Bu iş hem zahmetli hem de zaman alıcıydı ve zannediyorum ki pek çok kişinin de hoşuna gitmiyordu.

Daha sonra elektronik sözlükler boy göstermeye başladı. İhtiva ettiği bir sürü kelime, cümle ve kalıplarla rakipleri arasından sıyrılıp kullanıcıların beğenilerini kazanmaya çalıştılar. Bu sözlükler pek çok bakımdan basılı olanlara göre daha avantajlıydılar. Hem çok hafiftiler ve taşınmaları kolaydı hem de aranılan kelime çok daha hızlı bir şekilde bulunabiliyordu. Ancak bu sözlüklerin de bir dezavantajı vardı. Dil sürekli geliştiği için bazen yenilenmeleri gerekiyordu. Basılı sözlükler için bu kolaydı ve en son basımı almak yeterliydi ama elektronik sözlükler günümüzde nisbeten ucuz olmalarına karşı ilk zamanlar pahalıydılar ve sürekli yenisini almak epey bir maddi külfet anlamına geliyordu. Üstelik bilgisayar ve internet toplumun her kesimine yeterince ulaşamadığı için upgrade yani güncelleme olanakları da ya yoktu ya da yok denecek kadar azdı. Oysa şimdi pek çok elektronik alet gibi bu tür sözlükler de direk kullanıcı tarafından webden güncellenebilir hale gelmişlerdir.

Daha sonra internet ve veritabanı teknolojilerinin gelişmesiyle web tabanlı sözlükler çıktı karşımıza. Bugün ister Türkçe sözlük olsun ister başka dillere ait sözlükler olsun internette çok rahat ulaşılınabilir durumdalar. Üstelik sürekli güncellenen bu sözlüklerden bazıları doğrudan cümlerleri bile başka dile çevirebilmektedirler.

Bugün ülkemizde en yaygın yabancı dil İngilizce olduğu için bu yazıda Türkçe – İngilizce ve İngilizce – Türkçe sözlüklerden bahsedeceğim.

İlk öğrendiğim sözlük seslisözlüktü. Zamanında baya bir işimi kolaylaştırmıştı. Şu an da tasarım olarak en çok beğendiğim sayfa olan seslisözlük üzerinde Türkçe, İngilizce ve Almanca sorgu yapabilirsiniz. Sitede ayrıca aradığınız ingilizce sözlüğün anlamı yine İngilizce olarak da açıklanıyor ve bu da dil öğrenmeye çalışanlar için çok güzel bir özellik.

Bir diğer sözlük ve çeviri sitesi de zargan. Son zamanlarda tasarım olarak da kendini geliştiren site alanında ödül de almıştı. Çevremdeki tercüman arkadaşların en çok tavsiye ettiği ikinci site olan zargan, sadece Türkçe – İngilizce ve İngilizce – Türkçe arasında çeviri yapıyor ancak bulduğu sonuçların daha tatmin edici olduğu söyleniyor.

Tercüman arkadaşlarım en çok tavsiye ettiği ve benim de gerçekten en beğendiğim site ise tureng. Sade bir tasarıma sahip olan bu site de İngilizce ve Türkçe’den başka dillerdan başka diller arasında çeviri yapmıyor. Aradığınız sözcük eğer bir deyim ya da kalıp içinde kullanılıyorsa ilgili deyimleri de listeleyen sitenin bu özelliği benim hoşuma gidiyor. Bu özellik kelime için bulunan anlamlar tablosunun altınada, diğer kelimelerle kazandığı anlamlar başlıklı yeni bir tabloda listeleniyor Ayrıca diğer çeviri sitelerinde görebileceğiniz bir özellik bu sitede de var. Dilerseniz aradığınız sözcüğün telafuzzunu yani okunuşunu da dinleyebiliyorsunuz hem de İngiliz, Amerikan ve Avusturalya İngilizceleri biçiminde toplam üç aksanda…

Ayrıca sitenin bir güzel özelliği daha var. Sizinde bildiğiniz gibi bu tür sitelerde bir arama yapınca bir çok sonuç bulunur ve siz hangisini kullanmanız gerektiği konusunda kararsız kalabilirsiniz. Tureng, buna güzel bir çözüm bulmuş. Listelenen sonuçların yanında o anlamın genelde nerelerde kullanıldığı da yazıyor. Örneğin yaygın kullanım, genel, hukuk, ekonomi, resmi, teknik… gibi. Siz de böylece elinizdeki metinin konseptine göre hangi sonucun sizin için uygun olacağına daha rahat karar verebiliyorsunuz.

Çeviri işlemleri yazının başından buraya kadar anlaşıldığı üzere giderek kolaylaşıyor. Günümüzde pek çok dil için direk makale çevirileri yapan program ya da internet siteleri var. Tabi bunlar yüzde yüz tatmin edici sonuçları vermeyebilirler ancak gelinen nokta umut vadedici. Maalesef bu tür hizmetler arasında Türkçe ilk tercih edilen dillerden biri olmuyor ama geç olsunda güç olmasın ya da düzgün olsun. Şu an Google tarafından sunulan tercüme hizmetinde Türkçe çok da başarılı işlenemiyor ancak yakında düzeleceğini tahmin ediyorum. Yine yahoo tarafından desteklenen bir başka tercüme sayfasında henüz Türkçe desteği yok ancak diğer diller için ldukça tatmin edici olduğu söylenebilir.